Buitengewone Uitgaven
23. Buitengewone Uitgave nr.23, winter 2023.
Toespraken bij de boekvoorstelling “Bibliografie van de geschiedenis van Lokeren-Daknam-Eksaarde”, Hilaire Liebaut.
Toespraak Bibliografie van Lokeren, Daknam en Eksaarde door Hilaire Liebaut
Toespraak Bibliografie van Lokeren, Daknam en Eksaarde door Antony De Mey
Toespraak Bibliografie van Lokeren, Daknam en Eksaarde door Ignace Van Driessche
22. 175 jaar Zorg in Eksaarde
|
|
Op 25 september 2023 viert het Hof van Eksaarde zijn 25ste verjaardag. Tijdens de Eksaardse Kermis stelt De Heemkring zijn Buitengewone Uitgave 175 jaar zorg in Eksaarde van Jeanine Bellens voor. De 16de statie organiseert de tentoonstelling Zorgzaam Eksaarde in de O.L.V- Hemelvaart kerk. Georges Tallir brengt, met foto’s uit zijn rijke privé collectie, de zorg in Eksaarde in beeld. 175 jaar zorg in Eksaarde brengt de geschiedenis van het hospice als schenking van twee Eksaardse families tot het huidige woonzorgcentrum Hof van Eksaarde. Hoe kun je een exemplaar bestellen? Een bestelling wordt pas als definitief geregistreerd na storting van het juiste bedrag ( € 20 lidgeld, € 12 BU in voorverkoop, € 15 na 30 juni 2023 + het adres) op het rekeningnummer van de Koninklijke Heemkring De Souvereinen Lokeren: BE 69 8600 0031 0378. |
21. De Vlaamse Beweging te Lokeren en de bekendste Lokerse Flaminganten, einde 18de-eeuw - 1970; Hilaire Libaut
17de - 18de eeuw
De Franse tijd (november-december 1792 - april 1793 en 1794 - 1814)
Periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815 - 1830)
Periode 1830 - 1872
Periode 1872 - 1914
Het Activisme
Periode 1918 - 1940
Periode 1945 - 1970
Ter afronding
Deze publicatie kwam tot stand in samenwerking tussen het Davidsfonds Lokeren, de Marnixkring en de Koninklijke Heemkring De Souvereinen Lokeren
20 euro
20. De geschiedenis van de CVP - Lokeren; 1945 - 1970; Hilaire Libaut
Deze geschiedenis van het ontstaan en de evolutie van de Lokerse Christelijke Volkspartij (CVP) is beperkt tot het partijleven van de jaren 1945-1970. Het aanvangsjaar 1945 lag (uiteraard) voor de hand. Dat jaar was immers het stichtingsjaar van de nationale CVP. Nog in dat zelfde jaar richtten enkelen ook in Lokeren een afdeling van deze partij op. Maar waarom 1970 als laatste jaar van dit exposé? Twee feiten inspireerden deze keuze. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 1970 verloor de Lokerse CVP de volstrekte meerderheid in de gemeenteraad. Na tachtig jaar ononderbroken alleen besturen, ook in de jaren 1947-1970, werd de partij tot coalitievorming gedwongen om verder te kunnen deelnemen aan het beleid.
Uittreksel van het voorwoord door Hilaire Liebaut.
18 euro
19. ...achter de schermen. Congregatie van de Zusters Heilige Engelen 1880-2015 te Lokeren; Herman Steels
Indien het waar is dat “wie schrijft, (die) blijft” dan zouden we parafraserend ook mogen zeggen “wat en wie is beschreven, blijft”. Herman Steels zorgde er door zijn opeenvolgende publicaties over (reeds) drie kloostergemeenschappen in Lokeren voor, dat hun aanwezigheid in de stad in de herinneringen van de Lokeraars met een historische-heemkundige belangstelling niet meer kan worden uitgewist.
Mede door de voorliggende geschiedenis van de H. Engelen uit de Brugstraat krijgen we een steeds meer ingevuld totaalbeeld van het relatief rijke kloosterleven dat tot voor kort in Lokeren heeft bestaan en van de directe en indirecte impact die het op de bevolking moet hebben gehad.
De verdiensten van de Congregatie van de H. Engelen zijn groot en situeerden/situeren zich op vijf domeinen: haar betekenis en bijdrage op godsdienstig gebied; de rol die de zusters hebben gespeeld in het onderwijs te Lokeren; de sociale taken die deze gemeenschap op zich had/heeft genomen; het huidige, belangrijke zorgcentrum én het nederig werk dat de zusters destijds in de bisschoppelijke colleges hebben verricht.
Uittreksel van het voorwoord door Hilaire Liebaut.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
18. 100 Jaar Scoutisme te Lokeren; Yves Cools, André De Munck; 2015
Vertrekkend vanuit de archieven van de Sint-Laurentiusgroep konden we een link leggen naar de inmiddels verdwenen Sint-Stanislasgroep en naar de Daknamse scouts. We vonden de sporen terug van de stichting van de Edelweissgidsen en de Jan Berchmansscouts en AKABE, en konden ook van hen een stukje geschiedenis schrijven. Maar we vonden ook sporen van het bestaan van een scoutsgroep tussen beide wereldoorlogen. En uiteindelijk kwamen we terecht bij de familie De Smul uit Lokeren-Nieuwpoort waarvan twee zonen in 1915 aangesloten waren bij een scoutsgroep in Manchester. De eerste Lokerse scouts? Waarschijnlijk wel.
We konden ook de eigenlijke stichter van de Sint-Laurentiusgroep van onder het stof halen. Hij was uit het collectieve geheugen verdwenen gezien zijn passage in Lokeren van korte duur was. Maar we denken dat we door enkele biografische gegevens van hem in dit boek op te nemen hem opnieuw op de voorpagina van onze scoutsgeschiedenis hebben kunnen plaatsen.
5 euro
17. 100 Jaar School Groendreef te Lokeren; Rudi Henderickx; 2014
Op 13 december 1913 wordt het schoolgebouw aan de Groendreef in Lokeren ingehuldigd. In deze bijdrage ter gelegenheid van de 100ste verjaardag bespreken we enerzijds wat voorafging aan de oprichting van het Stads-, Staats-, Rijks- en Gemeenschapsonderwijs en anderzijds de verschillende periodes die bepalend zijn geweest voor de gestage ontwikkeling van de school, ontstaan in 1862.
We hebben derhalve deze geschiedenis niet uitgebreid met de historische ontwikkelingen van de andere scholen van het gemeenschapsonderwijs zoals het Koninklijk Atheneum, het Koninklijk Technisch Atheneum, de basisschool Bloemenhof met haar vestigingsplaatsen Schoolstraat en Hoogstraat, basisschool Rozen, de basisschool Springplank, de basisschool buitengewoon onderwijs Klimop, het Centrum voor Volwassenenonderwijs Leerstad en het Centrum voor Leerlingenbegeleiding. Al deze instellingen hebben elk hun eigen boeiende geschiedenis. Hun ontstaan is nauw verbonden met de school aan de Groendreef omdat die samen met de school in de Schoolstraat aan de basis ligt van de ontwikkeling van het officieel onderwijs in de stad. We zijn blijven stilstaan bij de vele directies, de personeelsleden en verschillende verdienstelijke personen die aan het Lokers openbaar onderwijs extra kleur en uitstraling hebben gegeven en tenslotte hebben we ook de leerlingen een ruime plaats gegeven. Zij zijn het immers om wie alles draait.
5 euro : boek
16. De Arme Klaren te Lokeren de geschiedenis van het clarissenklooster; Herman Steels; 2013
De geschiedenis van de Arme Klaren te Lokeren, vanaf hun stichting in de stad. De auteur is terug in de archieven van het klooster geduikeld en weet ons te boeien met grote en kleine dingen uit het kloosterleven. Belangrijke mijlpalen zijn ook deze keer WO I en het WO II, waarbij het toenmalige klooster tijdens het bombardement in mei 1944 grotendeels vernield werd.
Bij dit boek hoort ook een audio CD met live opgenomen kloosterliederen uit de periode 1975.
5 euro : boek en CD
2 euro : CD
15. De Teresiaantjes te Lokeren. De geschiedenis van het klooster der karmelietessen ; Herman Steels; 2012
De geschiedenis van het klooster, de kapel en de kloosterzusters aan de hand van archiefstukken van het klooster en geschreven getuigenissen van kloosterzusters.
Pakkend is het relaas over de Eerste Wereldoorlog, hoe de zusters die beleefd hebben.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
14. Petrus Jacobus Franciscus Vrancken (1757-1833), een Lokerse hoedenfabrikant en kunstverzamelaar, en de Lokerse hoedenmakerij van het einde van de 18de eeuw tot ca. 1870; Hilaire Liebaut; 2011
In de publicaties over de economische evolutie van België tijdens de 19de eeuw is de geschiedenis van de hoedennijverheid niet meer dan een voetnoot. Het gebrek aan aandacht voor deze bedrijfssector is niet onverklaarbaar. Enerzijds is er omtrent dit onderwerp nog weinig onderzoek verricht. Anderzijds was het aantal betrokken werknemers relatief beperkt, althans in vergelijking met de tewerkstelling in sectoren als de mijnbouw, de ijzer- of staalproductie en de textiel. Helemaal onbelangrijk was deze eeuwenoude nijverheid nochtans niet, in onder andere Oost-Vlaanderen en Brabant, tenminste tot en met de eerste decennia van de 19de eeuw. Voor Lokeren is ze tijdens de 18de eeuw én tot circa 1830-1840 zelfs van grote betekenis geweest.
De centrale figuur in dat hoofdstuk van de lokale geschiedenis is Petrus Jacobus Franciscus Vrancken (1757-1833). Deze geboren en getogen Antwerpenaar was vanaf circa 1798 en tot aan zijn overlijden de grootste werkgever in Lokeren, de grootste hoedenfabrikant van Oost-Vlaanderen én één van de grote(re) ondernemers in het toenmalige Vlaanderen. Om zijn leven te duiden voor de hoedenfabricatie in Lokeren en daarbuiten is er helaas geen bedrijfsarchief of persoonlijk archief beschikbaar. Van Vrancken bleef slechts een schamel aantal brieven bewaard. In de rijksarchieven van Beveren en Gent en in de stadsarchieven van Lokeren en Mechelen, alsook in het gemeentearchief van Wetteren was gelukkig voldoende informatie te vinden om een poging tot het schrijven van een monografie te ondernemen.
5 euro
13. "De Vlaamsgezinde rode apotheker" Henri Van de Voorde (1910-1976); Nico Van Campenhout, m.m.v. Peter Van Wichelen; 2011
Een verzameling getuigenissen van mensen die Henri Van de Voorde gekend hebben. Op deze wijze wordt zijn leven, werk en politieke overtuiging belicht door mensen die hem peroonlijk hebben gekend. Rik Van de Voorde werd geboren in 1910 te Lokeren. Van huis uit liberaal, maakte hij onmiddellijk na WO II de overstap naar de socialistische partij. Vanaf 1950 werd hij het boegbeeld van de vrijzinnigen in Lokeren.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
12. Vierde tienjarig register, 2000 - 2009; De Souvereinen; 2010
11. Doorslaar, een aanzet tot de kennis van het verleden van het dorp en de parochie; Hilaire Liebaut; 2009
De afwezigheid van het niet-alledaagse of het niet-algemene zet een domper op de mogelijkheden tot geschiedschrijving over Doorslaar. Tenzij men het over een andere boeg gooit en het verhaal van mensen en families aanwendt om een deel van het verleden te reconstrueren. In de loop der tijden hebben in dit dorp veel mensen (hard) gewerkt. Met of zonder reden koesterden zij de verwachting het ooit beter te hebben dan de vorige generaties.
Wie toch het verleden van dit dorp probeert te achterhalen, stuit dadelijk op een volgend probleem. In de archieven en in de schaars beschikbare historische publicaties heeft men het zo goed als altijd over Eksaarde als geheel. Hoogst zelden duikt Doorslaar op als een afzonderlijke entiteit.
Een zoveelste tegenslag voor een degelijk onderbouwde historische terugblik dieper dan de 19de eeuw is het feit dat Doorslaar niet is ontstaan door ontginningsactiviteiten van een of andere abdij. Tot slot hebben twee branden een groot deel van het archief van de heerlijkheid Eksaarde vernietigd: die van het parochie- en gemeentehuis in 1676 en die van de baljuw in 1685.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
10b. Bommen op Lokeren - de ware toedracht over donderdag 11 mei 1944; De Munck André; 2009; (onderdeel van jaargang 2009, nr. 2)
Het bombardement op Lokeren vanuit militair oogpunt bekeken. Met een onderzoek in militaire documenten en de verklaring naar de reden van de catastrofe.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
10. Architectuur en urbanisatie in een Vlaamse provinciestad: Lokeren, 1840 - 1890; Vincent Debonne; 2006
De 19de eeuw vormde het begin van een nieuw tijdperk, een nieuwe fase in de Europese geschiedenis. De toepassing van technologische vernieuwingen bracht de definitieve doorbraak van de voordien al sluimerende industrialisatie, een proces dat op zijn beurt de gehele samenleving grondig en ingrijpend zou beïnvloeden en veranderen. Tot halverwege de 19de eeuw bleven de stadscentra ingesloten door hun in oorprong middeleeuwse vesten. Door de bouw van fabriekspanden aan de rand van de steden, de aanleg van nieuwe wegen en kanalen, braken de kernen uit hun oude begrenzingen. De arbeiders vestigden zich meestal dicht bij de nieuwe industriëlebedrijven. Hun huizen vormden samen met de burgerhuizen van de industriëlen een 19de eeuwse gordel van bebouwing rond de oude stadskernen.
Als kleine Oost-Vlaamse provinciestad speelde Lokeren natuurlijk niet de hoofdrol in het stedenbouwkundige en architecturale verhaal van de 19de eeuw. Wel bood Lokeren in de jaren tussen 1840 en 1890 een weerspiegeling, zij het soms schoorvoetend en met enige vertraging, van de toenmalige architecturale trends en urbanisatie die een Belgisch stadje in die tijd kon ondergaan. Er kunnen een aantal periodes onderscheiden worden:
Tussen 1840 en 1860: kenmerkend een sterke betrokkenheid van het stadsbestuur als opdrachtgever.
Tussen 1860 en 1870: het stadsbestuur was slechts beperkt betrokken bij de bouwactiviteit, die grotendeels het werk was van de burgerij en haar drukke huizenbouw. Het rijke, barokke neoclassicisme domineerde het straatbeeld, terwijl andere neostijlen veel minder vertegenwoordigd waren.
Na 1880 bood het architectuurlandschap weer meer variatie. Naast de neobarok stijl verschenen de eerste huizen in neorenaissancestijl en werden ook enkele belangrijke neogotische projecten gerealiseerd. Het stadsbestuur nam in deze periode opnieuw af en toe een stedenbouwkundig initiatief. Tenslotte getuigde de bouw van heel wat arbeidershuizen van de bevolkingsgroei van Lokeren.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
9. Het marktoctrooi van Lokeren (1555); Walter De Cubber, Gustaaf Janssens, Nico Van Campenhout; 2005
In mei 1555 verleende de administratie van keizer Karel V (1500-1558) aan Lokeren, toen een groot landbouwdorp in het onder Spaans gezag ressorterende graafschap Vlaanderen, een octrooi voor de organisatie van een wekelijkse markt op woensdag. Dit historische document vormt tot op vandaag de juridische basis voor de woensdagse weekmarkt. Het marktoctrooi, dat al die tijd een van de topstukken was van het Lokerse Stadsarchief en dat nog is, kreeg in de 20ste eeuw twee keer een bijzondere en uitdrukkelijke aandacht.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
8. Joannes Baptista De Smet (Lokeren 1674 - Gent 1741), de Lokerse bisschop van Ieper en Gent; Paul Van den Bavière, Jan Roegiers; 2003
Ter gelegenheid van een tentoonstelling werd deze publicatie verzorgd door een uit Lokeren afkomstige Leuvense historicus Paul Vanden Bavière. Het werd een uitgebreide zoektocht langs archieven, musea, bibliotheken, kerkelijke en andere gebouwen, documentatiecentra en particuliere verzamelaars, op zoek naar sporen van Joannes Baptista De Smet. Het resultaat van een en ander kan u nalezen in de bijdrage "De nagelaten sporen van Jean-Baptist De Smet" in deze uitgave.
Het betreft hier een biografie van deze uit Lokeren geboortige kerkprelaat en de sporen die hij nagelaten heeft.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
7. Derde tienjarig register, 1990 - 1999; De Souvereinen; 2000
6. Delftse tegeltjes in Lokeren; Erik Bielen; 1999
In deze publicatie behandelt de auteur uitsluitend de collectie faience wandtegels van het stedelijk Museum van Lokeren. Een beperking die uiteindelijk resulteerde in een zeer doorgedreven studie. Het bleef immers niet bij een summier overzicht van deze door verzamelaars erg gegeerde "steentjes".
Zo vinden we in de inleiding heel wat gegevens over het fabricatieproces en de daarbij gebruikte technieken. Ook een korte historiek van de Nederlandse tegelproductie komt aan bod. Daarna is de museumcollectie aan de beurt: kinderspelen, landschappen, zeewezens, dieren en tegeltableaus. Daarbij wordt - waar mogelijk - de herkomst bepaald. Opvallend is de grote aandacht die besteed wordt aan de bijbeltegels. Eigenlijk is dit niet zo verwonderlijk: in de 18de eeuwse keuken van het Stedelijke Museum van Lokeren bevindt zich een haard waarvan de achterwand bekleed is met een groot aantal dergelijke tegeltjes. Onder hen een tachtigtal die elk op zich een verschillend tafereel uitbeelden, zowel scènes uit het Oude als uit het Nieuwe Testament.
Door de gebruikte nummering en de bijhorende beschrijving is deze publicatie uitermate geschikt, en dit zowel voorde geïnteresseerde leek als voor de meer gespecialiseerde bezoeker, als wandelgids doorheen de Lokerse verzameling.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
5. De societeyt litteraire van Lokeren, 1880 -1989; Hilaire Liebaut; 1998
De voorname burgers van Lokeren, die in 1803 een leesgenootschap oprichtten, volgden hiermee slechts het voorbeeld van hun stadsgenoten in vele andere steden uit eigen land en uit heel Europa. Voor de Durmestad zelf betrof het een eerste inititief van die aard. Was het eigenlijke opzet niet origineel, het stichten van een vereniging was op zich evenmin een uitvinding. Het samenbrengen van mensen in een organisatie om één en hetzelfde doel na te streven bestond immers al eeuwen. In de eigen nationale geschiedenis kan ter zake gewezen worden op de eeuwenoude traditie van het gildewezen of dichter bij 1803 naar diverse vrijmetselaarsloges uit de Oostenrijkse en het begin van de Franse periode en naar de vele wetenschappelike kringen die einde de achttiende-begin-negentiende eeuw werden opgericht. Specifiek op het culturele vlak was er de bloei van de rederijkerskamers geweest. Ook in Lokeren bestond reeds voor 599 een gulde onder de mooie kenspreuk den Soeten Naem Jesus schuylende onder den bloeienden wijngaertrancke. Alhoewel het geen loutere rederijkerskamer betrof, maar wezenlijk een godsdienstige confrerie of broederschap was, bracht deze gilde toch religieus toneel en dit tot haar afschaffing door het fameuze decreet van keizer Jozef II in 1786. Reeds in 1790 hervatte het gezelschap zijn activiteiten en het slaagde er zelfs in om de drastische maatregelen van de Franse radicalen te overleven. Vanaf 1800 zorgden de orde en de tijdelijke rust, die het Consulaat in de hele Zuidelijke Nederlanden bracht, voor een forse opbloei van het verenigingsleven, zeker in vergelijking met de situatie tijdens het laatste decennium van de vorige eeuw.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
4. Een kwarteeuw de Souvereinen; Frans De Vos; 1994
Een toelichting bij 25 jaar heemkundige werking te Lokeren door de toenmalige voorzitter Frans De Vos.
Er wordt een overzicht gegeven over het ontstaan van de vereniging en de drijvende krachten achter De Souvereinen . Verder is er een chronologisch overzicht van gebeurtenissen die met de heemkring te maken hebben.
5 euro (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
3. Tweede tienjarig register 1980 - 1989; De Souvereinen; 1990
2. Tienjarig register 1970 - 1979; De Souvereinen; 1980
1. De landelijke postdienst van Lokeren; Leo De Clercq; 1978
Dit nummer handelt over de aanvang van het Belgisch postwezen te Lokeren in de 19de eeuw. Deze publicatie kwam tot stand door de medewerking van de Koninklijke Postzegelvereniging van het Land van Waas. Het geeft een overzicht van het opstarten in 1836 van de Belgische Post te Lokeren en directe omgeving.
Uitverkocht (pdf verkrijgbaar op aanvraag)
Bedragen afgehaald in docucentrum of + port
Wie een aantal jaargangen aankoopt krijgt de bijhorende "Buitengewone Uitgaven" gratis